राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज शिक्षण शुल्क शिष्यवृत्ती योजना: Rajarshi Chhatrapati Shahu Maharaj Shikshan Shulkh Shishyavrutti Yojna

Rajarshi Chhatrapati Shahu Maharaj Shikshan Shulkh Shishyavrutti Yojna: महाराष्ट्र राज्याच्या उच्च व तंत्र शिक्षण विभागांतर्गत, तंत्र शिक्षण मंडळाच्या माध्यमातून “राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज शिक्षण शुल्क शिष्यवृत्ती योजना” लागू करण्यात आली आहे. आर्थिक दुर्बल घटक (Economic Backward Class – EBC) आणि आर्थिकदृष्ट्या कमजोर घटक (Economically Weaker Section – EWS) गटातील विद्यार्थ्यांना शिक्षणाचे आर्थिक ओझे कमी करण्यासाठी ही योजना राबवण्यात येत आहे.

तंत्रनिकेतन (डिप्लोमा), पदवी व पदव्युत्तर तांत्रिक आणि व्यावसायिक अभ्यासक्रमात प्रवेश घेणाऱ्या विद्यार्थ्यांना या योजनेतून विशेष आर्थिक मदत मिळते. शिक्षणाचा खर्च हा आर्थिकदृष्ट्या कमकुवत कुटुंबांसाठी मोठा अडसर ठरतो, आणि अशा विद्यार्थ्यांसाठी ही योजना एक नवी संधी आहे.

राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज शिक्षण शुल्क शिष्यवृत्ती योजना: Rajarshi Chhatrapati Shahu Maharaj Shikshan Shulkh Shishyavrutti Yojna

योजनेचे लाभ

राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज शिष्यवृत्ती योजनेतून विद्यार्थ्यांना मिळणारे लाभ खालीलप्रमाणे आहेत:

अनुक्रमांक	प्रकार	वार्षिक उत्पन्न मर्यादा	अभ्यासक्रम	विद्यार्थी	शिक्षण शुल्क	परीक्षा शुल्क
1	शिष्यवृत्ती	८ लाखांपर्यंत	व्यावसायिक	पुरुष	५०%	५०%
2	शिष्यवृत्ती	८ लाखांपर्यंत	व्यावसायिक	महिला	१००%	१००%

• पुरुष विद्यार्थ्यांना ५०% शिक्षण शुल्क आणि ५०% परीक्षा शुल्क परतावा मिळतो.
• महिला विद्यार्थ्यांना १००% शिक्षण शुल्क आणि १००% परीक्षा शुल्काची परतावा मिळतो.

ही योजना विद्यार्थ्यांना आर्थिक भार कमी करण्यासाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे, विशेषतः महिला विद्यार्थ्यांना संपूर्ण शुल्क माफ केल्याने त्यांना शिक्षणात प्रगती करण्याची संधी उपलब्ध झाली आहे.

लाभ वितरण प्रक्रियेची माहिती

या योजनेअंतर्गत मिळणारे लाभ थेट आधार लिंक असलेल्या बँक खात्यात दोन हप्त्यांमध्ये वितरीत केले जातात. विद्यार्थ्यांना हे लाभ MahaDBT (महा डीबीटी) पोर्टलच्या माध्यमातून अर्ज करून प्राप्त करता येतात. हे एक पारदर्शक व सुलभ साधन आहे, ज्याद्वारे विद्यार्थ्यांना त्यांचे हक्काचे आर्थिक सहाय्य सहज मिळते.

अर्हता निकष

राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज शिक्षण शुल्क शिष्यवृत्ती योजना पात्रतेसाठी विद्यार्थ्यांना काही महत्वाचे निकष पूर्ण करणे आवश्यक आहे:

1. राष्ट्रीयत्व: अर्जदार भारतीय नागरिक असावा.
2. महाराष्ट्र अधिवास: अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा अधिवासी असावा.
3. संस्थेचा नियमित विद्यार्थी: अर्जदाराने संबंधित संस्थेतील तंत्रनिकेतन (डिप्लोमा), पदवी, पदव्युत्तर (Post Graduation) अभ्यासक्रमात प्रवेश घेतला असावा.
4. विशेष अट – डीम्ड व खाजगी विश्वविद्यालये: ही योजना फक्त शासकीय व मान्यताप्राप्त तंत्रनिकेतन व विद्यापीठांसाठी लागू आहे, डीम्ड व खाजगी विश्वविद्यालयांना ही योजना लागू नाही.
5. केंद्रीयकृत प्रवेश प्रक्रिया (CAP): अर्जदाराने केंद्रीयकृत प्रवेश प्रक्रियेच्या (CAP) माध्यमातून प्रवेश घेतलेला असावा.
6. इतर शिष्यवृत्तीचा लाभ नसावा: अर्जदारास या योजनेसाठी अर्ज करताना अन्य कोणत्याही शिष्यवृत्तीचा लाभ घेत नसावा.
7. कौटुंबिक लाभ मर्यादा: एकाच वर्षात एका कुटुंबातील जास्तीत जास्त दोन मुलांना या योजनेचा लाभ घेता येईल.
8. वार्षिक उत्पन्न मर्यादा: अर्जदाराच्या कुटुंबाचे एकूण वार्षिक उत्पन्न ८ लाखांपेक्षा अधिक नसावे.
9. मिनिमम उपस्थिती: मागील सत्रात किमान ५०% उपस्थिती आवश्यक आहे. (पहिल्या सत्रात नव्याने प्रवेश घेतलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी हा निकष लागू नाही.)
10. शैक्षणिक अंतर: अभ्यासक्रमाच्या दरम्यान दोन किंवा त्याहून अधिक वर्षांचे शिक्षणात अंतर असू नये.

नवीन अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे

शिष्यवृत्तीसाठी प्रथमच अर्ज करणाऱ्या विद्यार्थ्यांना खालील कागदपत्रे सादर करणे आवश्यक आहे:

• १०वी (S.S.C.) पासूनचे गुणपत्रक.
• महाराष्ट्र राज्याचे अधिवास प्रमाणपत्र.
• मागील वर्षाचे कौटुंबिक वार्षिक उत्पन्न प्रमाणपत्र.
• “सध्याच्या शैक्षणिक वर्षात फक्त दोनच लाभार्थी” असण्याचे हमीपत्र.
• केंद्रीयकृत प्रवेश प्रक्रियेतील (CAP) प्रवेश संबंधित कागदपत्र.

नूतनीकरण अर्जासाठी आवश्यक कागदपत्रे

पूर्वी लाभ घेतलेल्या विद्यार्थ्यांनी नूतनीकरण अर्जासाठी खालील कागदपत्रांची पूर्तता करणे आवश्यक आहे:

• मागील वर्षाचे कौटुंबिक वार्षिक उत्पन्न प्रमाणपत्र.
• मागील वर्षाची गुणपत्रिका.

नूतनीकरण धोरण

अर्जाची नियमित तपासणी आणि नूतनीकरण प्रक्रिया अत्यंत आवश्यक आहे. योजनेचा लाभ नियमितपणे घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी दरवर्षी वेळेवर आवश्यक कागदपत्रे सादर करावी आणि त्यांची उपस्थिती, गुणपत्रिका तपासून या प्रक्रियेचे पालन करावे.

शिष्यवृत्ती योजनेच्या लाभांमुळे विद्यार्थ्यांना लाभ

राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज शिक्षण शुल्क शिष्यवृत्ती योजनेचा विद्यार्थ्यांच्या जीवनात विशेष परिणाम होत आहे. गरीब व आर्थिक दुर्बल घटकातील विद्यार्थ्यांना शिक्षणाची संधी मिळवून देण्यासाठी ही योजना त्यांना नवा आशा किरण देत आहे. ही योजना फक्त आर्थिक मदत देत नाही तर विद्यार्थ्यांना स्वावलंबी बनवते आणि त्यांना भविष्यातील आव्हानांना सामोरे जाण्यासाठी समर्थ करते.

ही योजना महाराष्ट्र शासनाच्या शिक्षणातील एक महत्त्वपूर्ण पाऊल आहे. गरीब व आर्थिक दुर्बल घटकातील विद्यार्थ्यांना शिक्षणाची संधी मिळावी, त्यांचा शैक्षणिक प्रवास निर्विघ्न व्हावा यासाठी या योजनेचा अवलंब करता येईल. त्यामुळे, या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी विद्यार्थ्यांनी वेळेत अर्ज करावा, आवश्यक कागदपत्रांची पूर्तता करावी आणि आपल्या शैक्षणिक प्रवासाला नवा जोश व ऊर्जा मिळवावी!

Reliance Foundation Undergraduate Scholarships 2024-25: शिक्षणासाठी आर्थिक आधार– भारतातील तरुणांसाठी एक सुवर्णसंधी

FAQs: राजर्षी छत्रपती शाहू महाराज शिक्षण शुल्क शिष्यवृत्ती योजना